Het is verstandig om vroegtijdig te regelen wat er met uw bedrijf gebeurt wanneer u onverwachts komt te overlijden. U wilt natuurlijk niet dat door uw overlijden de continuïteit van de onderneming in gevaar komt. Om dat risico zo veel mogelijk te beperken is het van belang om een testament op te stellen. Immers, zonder testament bepaalt de wet door middel van de wettelijke verdeling hoe het bedrijf wordt voortgezet en door wie.
Het is daarom aan te raden een testament te laten opstellen waarin staat wat er met uw bedrijf gebeurt wanneer u komt te overlijden. Wilt u meer weten over het wettelijke verdeling, het belang van testamenten bij ondernemers en de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR)? Lees dan verder.
De wettelijke verdeling
De wettelijke verdeling houdt in dat bij uw overlijden alle bezittingen en schulden aan de langstlevende echtgenoot of geregistreerd partner worden toebedeeld. De echtgenoot (of geregistreerd partner) en de kinderen erven ieder een gelijk deel van de erfenis. De kinderen krijgen hun erfdeel niet meteen in handen. Zij krijgen een vordering in geld op de langstlevende ter grootte van hun erfdeel. De vorderingen van de kinderen zijn pas opeisbaar bij het overlijden van de langstlevende echtgenoot.
Wettelijke verdeling ongedaan maken
Wanneer u meerdere kinderen heeft en een van hen wellicht beoogd opvolger van uw bedrijf is, dan is het niet wenselijk dat bij uw overlijden de onderneming naar de langstlevende echtgenoot gaat. Het Burgerlijk Wetboek kent om die reden een bepaling die het mogelijk maakt om de wettelijke verdeling ongedaan te maken.
Het wettelijke verdeling kan ongedaan worden gemaakt door middel van een notariele akte die binnen drie maanden na het overlijden moet worden vastgelegd. Alleen de langstlevende echtgenoot kan de wettelijke verdeling ongedaan maken. De beoogd opvolger is hierbij dus afhankelijk van de langstlevende echtgenoot. Verder heeft de beoogd opvolger medewerking nodig van alle andere erfgenamen om de nalatenschap opnieuw te verdelen.
Rechter bepaalt opvolger
In het Burgerlijk Wetboek is verder een bepaling opgenomen dat de rechter op verzoek van de beoogd opvolger kan bepalen dat de overige erfgenamen verplicht zijn om de onderneming over te dragen aan de beoogd opvolger. De rechter bepaalt hierbij de waarde van de onderneming. Uiteraard zullen hierbij wel afspraken moeten worden gemaakt over de betaling en over de uitkoop van de andere erfgenamen. Wanneer de continuïteit van de onderneming in gevaar komt, kan de opvolger een betalingsregeling met de overige erfgenamen afdwingen. De rechter heeft hierin het laatste woord.
Ondernemerstestament
Om te voorkomen dat er onduidelijkheden zijn over het verdelen van de onderneming, is het aan te raden een ondernemerstestament te laten opstellen. Het ondernemerstestament is in beginsel gelijk aan een normaal testament. Het ondernemerstestament kent echter, in afwijking van een normaal testament, een aantal speciale bepalingen ten aanzien van de verdeling van de onderneming. Zo wordt in een ondernemerstestament expliciet aangegeven wat er na uw overlijden met de onderneming moet gebeuren, wie de onderneming eventueel gaat besturen en wie verder erfgenamen zijn.
Door middel van een ondernemerstestament zorgt u er voor dat uw bedrijf na uw overlijden een opvolger heeft, waardoor de continuïteit van de onderneming gewaarborgd blijft. Ook voorkomt u dat erfgenamen het niet eens kunnen worden over de verdeling en de voortzetting van het bedrijf.
Wat u onder andere kunt regelen met een ondernemerstestament
- Aanwijzing beoogd opvolger
- Wijze van afrekening aan de erfgenamen (vastgestelde waarde of “om niet” = gratis)
- Wijze van waardebepaling van de onderneming
- Het aanwijzen van een bewindvoerder
- Het aanwijzen van een executeur
- Verdeling van aandelen (bij een B.V.) of het ondernemingsvermogen (bij een eenmanszaak, maatschap of vof)
- Uitkoop andere erfgenamen
- Delen van de waardestijging van de onderneming met andere erfgenamen
Testamentair bewind
Wanneer u uw bedrijf aan uw kinderen wilt overdragen, maar zij daar op dit moment nog te jong voor zijn, kunt u een bewindvoerder aanstellen die gedurende een bepaalde periode het bewind over uw bedrijf voert. Door middel van het aanstellen van een bewindvoerder komt de continuïteit van uw onderneming niet in gevaar.
De duur van het bewind, legt u vast in het ondernemerstestament. De duur van het bewind verschilt uiteraard van geval tot geval. Zo kunt u bijvoorbeeld een bewindvoerder aanstellen voor de periode dat uw kinderen nog minderjarig zijn of voor de periode dat uw kinderen nog niet in staat worden geacht de verantwoordelijkheid van het runnen van een bedrijf zelf aan te kunnen. Vanzelfsprekend kunt u ook een bewindvoerder aanstellen voor de duur dat uw kinderen nog studeren. Op die manier kunnen zij rustig hun studie afmaken alvorens zij het bedrijf overnemen.
Bedrijfsopvolgingsregeling (BOR)
Wanneer er een opvolgingssituatie binnen een familiebedrijf ontstaat, kan het interessant zijn om de Bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) toe te passen. Bij het erven of schenken van een onderneming, dient de opvolger in beginsel schenkbelasting of erfbelasting af te dragen over de waarde van de onderneming. Indien de opvolger de onderneming wil voortzetten, kan men geheel of gedeeltelijk gebruik maken van de BOR. De opvolger betaalt hierbij aanzienlijk minder of zelfs geen schenkbelasting.
Om gebruik te kunnen maken van de BOR moet de onderneming aan een aantal voorwaarden voldoen. Zo is de BOR alleen van toepassing op bestaande ondernemingen waar ook daadwerkelijk ondernemingsactiviteiten plaatsvinden. De onderneming mag dus geen beleggingsvorm zijn. Verder moet de schenker ten minste vijf jaar eigenaar van de onderneming zijn geweest. En tenslotte moet de opvolger de bedrijfsactiviteiten ten minste vijf jaar voortzetten. Indien deze vijf jaar niet worden volgemaakt, moet hiervan alsnog aangifte worden gedaan. De verschuldigde erfbelasting en/of schenkbelasting zal opnieuw worden berekend, waarna deze alsnog moet worden afgedragen.
Advies?
Wilt u advies over de wettelijke verdeling, het ongedaan maken van de wettelijke verdeling, het ondernemerstestament, het testamentair bewind of de bedrijfsopvolgingsregeling? De advocaten en juristen van MKB Legal Desk voorzien u graag van advies en staan u – zo nodig – bij in een gerechtelijke procedure.
Vragen?
Heeft u naar aanleiding van dit artikel nog vragen, dan kunt u contact opnemen met een van de juristen of advocaten van MKB Legal Desk via het contactformulier op de website https://mkblegaldesk.nl/ Wilt u liever bellen? MKB Legal Desk is telefonisch te bereiken op het telefoonnummer 010-4420888.
